Av. Ezgi EFENDİOĞLU

HUKUK KÖŞESİ / Av. Ezgi EFENDİOĞLU ÇİÇEK / [email protected]

Özellikle arsa payı veya kat karşılığı inşaat yapım işlerinde yükleniciler tek başlarına gerçekleştiremeyecekleri büyük işlerde diğer firmalarla güç birliği yapmak üzere adi ortaklık kurabilmektedirler.

‘Adi ortaklık’ kavramı Türk Borçlar Kanununa tabi olup, tüzel kişiliği bulunmayan yapılardır. 6098 sayılı yasanın 620. maddesi “Adi ortaklık sözleşmesi, iki ya da daha fazla kişinin emeklerini ve mallarını ortak bir amaca erişmek üzere birleştirmeyi üstlendikleri sözleşmedir” hükmünü içermektedir.

Adi ortaklığın ortakları gerçek veya tüzel kişilik olabilir. Adi ortaklık, sözlü veya yazılı şekilde kurulabilir. Ancak ortaklığın idaresi, temsil ve kâr elde edilmesine ilişkin hususların ispatı için adi ortaklığın yazılı şekilde kurulması önem arz etmektedir.

Adi ortaklığın yanı sıra, 6098 sayılı yasada belirtilen adi ortaklık hükümlerine tabi olan iş ortaklığı ve konsorsiyum şeklinde oluşumlar da mevcuttur. İş ortaklığı, belli bir işin birlikte yapılmasını taahhüt etmek amacıyla kurulur. Her ortak, işin belli bir bölümden değil, işim bütünü itibariyle sorumludur ve işin bütününün yapılmasını birlikte taahhüt etmektedirler. İş ortaklığının kurulabilmesi için ortak olacak taraflarda en az birinin kurumlar vergisi mükellefi olması şarttır. İş ortaklığı sözleşmesi mutlaka yazılı olarak yapılmalıdır. En önemlisi de işin tamamının yapılmasıyla ilgili bir taahhüt sözleşmesi akdedilmelidir. İş ortaklığında işin yürütülmesi adına ortak firmalar arasında bir pilot firma seçilir.

Konsorsiyumda ise, iş ortaklığından farklı olarak ortakların hak ve sorumlulukları ayrılmıştır. Burada ortaklar, işin kendi uzmanlık alanları ile ilgili kısmını yapmak üzere ortaklık yaparlar. Konsorsiyum, her bir ortağın taahhüt ettiği işin bitirilmesi ile sona erer. İşin yapımı ile ilgili ortaya çıkan kâr veya zarar, her ortağın kendisi tarafından hesaplanarak beyan edilir. Ortaklardan birinin adı pilot firma olarak iş sahibine bildirilmiş olsa da konsorsiyumda her ortak iş sahibine karşı müteselsilen sorumlu olur.

Konsorsiyumda yer alan ortaklardan biri gerçek kişi ise onun ölümü, kısıtlanması, ortaklıktan ayrılması, tüzel kişi ise dağılması gibi durumlarda, iş sahibi diğerleriyle işe devama razı olmadıkça bozulmuş sayılır.

İş ortaklığı ile konsorsiyum arasındaki en temel farklılık, ortaklıktaki her ortağın, yapılan işin tamamından sorumlu olup olmayacağıdır.

Uygulamada kat karşılığı veya arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde yüklenicilerin ileri teknoloji ve büyük finansman gerektiren işleri bu şekilde adi ortaklık kurarak gerçekleştirdikleri sıklıkla görülmektedir. Yükleniciler, ticaret şirketi oluşturmaktansa tüzel kişiliği haiz olmayan bir adi ortaklık kurarak hem daha ekonomik hem de yalnızca belli bir işin yapılmasına özgülenen bir sistemle işlerini tamamlamış olmaktadırlar.