Av. Ezgi EFENDİOĞLU

HUKUK KÖŞESİ / Av. Ezgi EFENDİOĞLU ÇİÇEK / [email protected]

6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu ile hayatımıza giren arabuluculuk, tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri uyuşmazlıkları dostane şekilde gidermek amacıyla ve tarafların çözüm önerilerini kendilerinin belirlemesine olanak sağlayan, bu konuda eğitim almış arabulucular nezdinde uyuşmazlıkların çözümlenmesidir.

Uyuşmazlıkları çözümlemekte tarafların arabulucuya başvurması ihtiyari olmakla birlikte 1 Ocak 2018 tarihi itibariyle yalnızca iş davalarında dava açmadan önce arabulucuya başvuru zorunluluğu getirilmiştir. 12.10.2017 tarihinde kabul edilen 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 3. maddesi, arabuluculuğu bir dava şartı olarak mevzuata dahil etmiştir. Bu maddeye göre, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır. Davacı, arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamadığına ilişkin son tutanağın aslını veya arabulucu tarafından onaylanmış bir örneğini dava dilekçesine eklemek zorundadır. Bu zorunluluğa uyulmaması hâlinde mahkemece davacıya, son tutanağın bir haftalık kesin süre içinde mahkemeye sunulması gerektiği, aksi takdirde davanın usulden reddedileceği ihtarını içeren davetiye gönderilir. İhtarın gereği yerine getirilmez ise dava dilekçesi karşı tarafa tebliğe çıkarılmaksızın davanın usulden reddine karar verilir. Arabulucuya başvurulmadan dava açıldığının anlaşılması hâlinde herhangi bir işlem yapılmaksızın davanın, dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddine karar verilir.

Zorunlu arabuluculuğa başvuru karşı tarafın, karşı taraf birden fazla ise bunlardan birinin yerleşim yerindeki veya işin yapıldığı yerdeki arabuluculuk bürosuna, arabuluculuk bürosu kurulmayan yerlerde ise görevlendirilen yazı işleri müdürlüğüne yapılır. Başvuran taraf, kendisine ve elinde bulunması hâlinde karşı tarafa ait her türlü iletişim bilgisini arabuluculuk bürosuna verir. Büro, tarafların resmi kayıtlarda yer alan iletişim bilgilerini araştırmaya da yetkilidir. İlgili kurum ve kuruluşlar, büro tarafından talep edilen bilgi ve belgeleri vermekle yükümlüdür.

Arabulucu, yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten itibaren üç hafta içinde sonuçlandırır. Bu süre zorunlu hâllerde arabulucu tarafından en fazla bir hafta uzatılabilir. Arabuluculuk bürosuna başvurulmasından son tutanağın düzenlendiği tarihe kadar geçen sürede zamanaşımı durur ve hak düşürücü süre işlemez.

Peki, arabuluculuk sürecine ilişkin ücret ne kadardır ve kim tarafından karşılanacaktır?

Arabuluculuk sürecinin dava sürecine kıyasla çok daha hızlı ve ekonomik (asla ucuz olarak algılanmamalı) olduğu tartışmasızdır. Davanın açıldığı sırada mahkemeye yatırılması gereken harç ve masraflar arabuluculuğa başvuruda aranmamaktadır. 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu uyarınca tarafların bu süreçte anlaşmaları halinde arabuluculuk asgari ücret tarifesine göre belirlenir (tarifeye www.adb.adalet.gov.tr adresinden ulaşabilirsiniz). Taraflar arasında herhangi bir anlaşma yapılmamışsa arabuluculuk ücreti taraflarca eşit olarak ödenecektir.

Sonuç itibariyle, iş davası açmadan önce arabulucuya başvuru zorunlu hale getirilmiş olmasına rağmen taraflar arabuluculuk görüşmelerine katılmamakta serbesttirler. Ancak önemle belirtmek isteriz ki, alternatif bir çözüm yolu olan arabuluculuk müessesesi sayesinde taraflar daha hızlı ve ekonomik yoldan uyuşmazlıklarını gidererek hem mahkemelerin iş yükünün azalmasına katkı sağlayacaklar hem de süreç boyunca dostane çözümler üretileceğinden taraflar arasındaki ilişkiler çoğu zaman mahkemelerde olduğu gibi zedelenmeyecektir.