Av. Ezgi EFENDİOĞLU

      İşçinin sağlık sorunları nedeniyle geçici veya süreklilik arz eden çalışamama hali olabilir. Sağlık sorunları nedeniyle kısıtlı çalışması olan kişileri korumak amacıyla “malullük sigortası” düzenlenmiştir. Malulen emeklilik de sosyal riski güvenceye almak için malullük sigortası kapsamında sağlanan imkanlardan biridir.

            Malul olan kişi, çalışma gücünü en az %60 oranında yitirmiş olduğunu SGK tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu, SGK Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalılardır.

            Tanımdan da anlaşıldığı gibi kanun koyucu kişinin malulen emekli olabilmesini birtakım şartlara bağlamıştır. Bu yazımız ile malulen emekli olabilmek için kanunun aradığı şartları ele almaya çalışacağız. Sigortalının veya işverenin talebi doğrultusunda raporların ve tıbbi belgelerin incelenmesi sonucunda 5510 sayılı Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının a ve b bentleri kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün %60’ını; c bendi kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün en az %60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalı, 5510 sayılı yasanın 25. maddesi uyarınca malul sayılmaktadır.

            Uygulamada karşılaşılan bir durum da, kişinin sigortalı olduğu tarihten önce çalışma gücünü yitirmesidir. Bu gibi durumlarda SGK, % 60 maluliyetin çalışmadan önce çıktığına ilişkin sağlık kurulu raporu olması halinde sigortalının aylık talebini reddetmektedir. Ancak sağlık kurulunun sunduğu raporlar kimi zaman bu konuda hatalı değerlendirme içerebilmektedir. Malullük aylığı talebinde bulunan kişinin, çalışma gücünün veya hastalığının sigorta girişinden sonra çıktığını, açacağı dava ile ispat etmesi gerekmektedir.

            Uygulamada karşılaşılan bir başka konu ise malullük oranı konusunda sigortalı kişi ve SGK arasında görüş farklılıkları bulunmasıdır. Böyle bir durumda da sigortalının ancak dava yoluyla ve mahkemece alınacak bilirkişi raporlarıyla maluliyet oranını ispat etmesi gerekmektedir.

            Malulen emekli olmanın bir başka şartı da 5510 sayılı kanunun 26. maddesi uyarınca en az 10 yıl boyunca sigortalı olmak ve 1800 gün uzun vadeli sigorta kollarına prim bildirilmesi gerekmektedir. Başka bir kimse tarafından sürekli bakıma muhtaç olanlar için 10 yıl sigortalı olma şartı aranmamakta, bu kişilerin yalnızca 1800 gün prim şartını ve diğer koşulları yerin getirmesi halinde malulen emekli olabilecekleri de hüküm altına alınmıştır.

            5510 sayılı Kanunun 27. maddesi uyarınca malullük aylığı, Malul sayılmasına esas tutulan rapor tarihi yazılı istek tarihinden önce ise yazılı istek tarihini,
malul sayılmasına esas tutulan rapor tarihi yazılı istek tarihinden sonra ise rapor tarihini ve son olarak aynı kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının c bendi kapsamında çalışmakta olanların ise maluliyetleri sebebiyle görevlerinden ayrıldıkları tarihi takip eden aybaşından itibaren başlamaktadır.