Av. Ezgi EFENDİOĞLU

HUKUK KÖŞESİ / Av. Ezgi EFENDİOĞLU ÇİÇEK / [email protected]

Taşkın inşaat olarak da adlandırabileceğimiz taşkın yapı kavramı, ana taşınmaz üzerinde inşa edilen yapının komşu taşınmaza tecavüz etmesidir. 4721 sayılı Medeni Kanunun 725. maddesi, taşkın inşaat kavramını birtakım şartlara bağlı kalarak koruma altına almıştır. Kanunun taşkın yapıyı korumasındaki amacı bireysel ve kamusal yararın var olmasıdır.

Kanunun 725. maddesi; “Bir yapının başkasına ait araziye taşırılan kısmı, eğer yapıyı yapan malik taşırılan arazi üzerinde bir irtifak hakkına sahip bulunuyorsa, ona ait taşınmazın bütünleyici parçası olur. Böyle bir irtifak hakkı yoksa, zarar gören malik taşmayı öğrendiği tarihten başlayarak on beş gün içinde itiraz etmediği, aynı zamanda durum ve koşullar da haklı gösterdiği takdirde, taşkın yapıyı iyiniyetle yapan kimse, uygun bir bedel karşılığında taşan kısım için bir irtifak hakkı kurulmasını veya bu kısmın bulunduğu arazi parçasının mülkiyetinin kendisine devredilmesini isteyebilir” hükmünü haizdir.

Maddenin ilk cümlesinde kanun koyucu, taşkın yapıyı yapan malikin komşu taşınmaz üzerinde bir irtifak hakkına sahip olması durumunu ele almıştır. Şayet taşkın yapı malikinin taşırılan arazi üzerinde bir irtifak hakkı, yani yararlanma hakkı bulunuyorsa taşkın yapı inşaatın bütünleyici parçası olur ve inşaatın taşırıldığı arazinin sahibi (arazisi tecavüze uğrayan kişi) bu taşkın yapıya katlanmakla yükümlü kılınır. İrtifak hakkının resmi şekilde, yetkili tapu memurunun önünde yapılması ve tapuya kayıt ettirilmesi şarttır.

Taşkın yapı malikinin komşu parsel üzerinde herhangi bir irtifak hakkı bulunmuyorsa, arazisi tecavüze uğrayan kişi, taşkın yapıyı öğrendiği tarihten itibaren on beş gün içinde duruma itiraz ederek el atmanın önlenmesi davası açarak, yapılan taşkın yapının yıkılmasını mahkemeden talep edebilir.

Arazisine tecavüz edilen kişi on beş gün içinde herhangi bir itirazda bulunmadığı takdirde taşkın yapı maliki, şartlar ve durum haklılığını öngörmekte ise taşırılan kısmın mülkiyetini uygun bir bedel karşılığında kendisine verilmesini isteyebilir. Bunun dışında yine uygun bir bedel karşılığında taşırılan kısım için kendi lehine irtifak hakkı tesis edilmesini isteyebilir. Taşkın yapı malikinin bu iki talepte de bulunabilmesi için iyi niyetli olması şarttır.

Taşırılan kısmın mülkiyetinin veya o yer üzerinde irtifak hakkı talep edilebilmesi için şartlar ve durumun haklı kılması ise o yer için ifraz işleminin, yani ayrılmanın imar durumu açısından mümkün olması gerekmektedir. Tüm bu şartlar var olduğu takdirde taşkın yapı maliki uygun bir bedel ödeyeceğini de bildirerek temliken tescil davası açabilecektir.

Dava, üzerine taşkın yapı yapılan arazinin tapuda kayıtlı malik veya maliklerine karşı açılmalıdır. Mahkemece, özellikle bilirkişi raporları ve hakimin takdir yetkisi doğrultusunda irtifak hakkı veya mülkiyetin devri haklarından hangisinin daha uygun olacağına somut olayın özelliklerine bakılarak karar verilir.