Konuk Yazar...

Prof.Dr.Yıldırım Beyatlı Doğan. Ruh Sağlığı Hekimi

Prof.Dr.İsmail Hamit Hancı. Adli Tıp Uzmanı. Adli Bilimciler Derneği Başkanı

Kan alkol düzeyi alkole bağlı davranış değişikliklerini açıklar mı?

Bu sorunun yanıtı hem  EVET hem HAYIR dır.

Aklınızın karışmasına gerek yok.

İçilen Alkolün, insan bedeninde meydana getirdiği davranışlar gerçekte farklılıklar gösterir.

Her ne kadar Meyve ve sebzelerin hazmı sırasında ihmal edilebilecek düzeyde düşük alkol oluşursa da bu konumuz dışıdır.

Normalde Hiç alkol almamış kişinin kanındaki alkol miktarı sıfırdır

Ve alkol almamış kişide davranış değişikliği görülmez.

Kişi alkol tüketmeye başladığı zaman kan alkol değeri yükselir. Davranış değişiklikleri Sıfır derecesinin üzerine çıkmakla başlar.

Bedene giden giren alkol doğrudan mideden kana oradan beyne gider. Beyinde bilişsel işlevleri etkiler. Buna bağlı olarak

• dikkat yoğunluğu,
• dikkat süresi,
• soyut düşünme,
• zihinden hesap-kitap yapma,
• öğrenme,
• öğrenileni anımsama,
• ani gelişen sorunlara doğru yanıt verebilme
• sorun çözme   becerileri aksar ve bozulur.

Bu özelliklerin etkilendiği kişi hesaplama yapabilir mi?

Olumsuzluk söz konusu olduğunda önlem alır mı yoksa yapay bir hoşnutlukla anlamsız bir iyimserlik mi geliştirir? Örneğin nasıl olsa ben hallederim böbürlenmesi mi gelişir?

Kimi eylemler söz konusu olduğunda beklenen kan alkol düzeyinin sıfır olması gerekir. Hassas işler yapan bir yudum olsun içerek işine gitmez. Ya da ertesi güne devam edecek bir sarhoşluğu göze alamaz.  Bu nedenle alkol içecekse işini yapmaz. Ya da ertesi gün işini etkileyecek şiddette içmez.

Demek ki kan alkol düzeyinin sıfır olması gereken özellikli haller söz konusudur.

Hukuki düzenlemelerde gerek trafiğe çıkan sivil araç sürücülerinde gerekse pilotlarda ulaşıma çıkılması için izin verilen kan alkol düzeyleri belirtilmiştir.

Karayolları Trafik Yönetmeliğinde sivil araçlar için Trafiğe çıkış için izin verilen kan alkol düzeyi 0,50 Promil dir. “1 Litre kanda yarım gram alkol” (Solunum Havasında Alkolmetre ile ölçülmektedir. Kişinin solunum havasındaki alkol miktarı ölçülerek kan alkol miktarı dolaylı olarak saptanmaktadır)

Promil, Alkolün 1000 ml kanda gram cinsinden miktarıdır.

Gerçekte alkolün hiç bir seviyesi sürüş için güvenli değildir. Ancak her ülke belli bir riski kabul ederek kendi yasal alkol limitini belirlemiştir.

Normalde Alkolün etkileri yaş, cinsiyet, tecrübe gibi bazı faktörlere bağlı olarak bireyler arasında farklılıklar görülmekteyse de, genel olarak 0.2 promil düzeyinden itibaren sürücülükte olumsuz etkilerinin de arttığı kabul edilmektedir. Bu sınır kimi ülkeler tarafından kabul edilmiş bulunmaktadır. 

 

Sivil havacılıkta da sınır 0.2 promil dir.

 

Tabi Aynı miktardaki alkol bir kişiden ötekine, hatta aynı kişide bir zamandan ötekine (yorgunluk, uykusuzluk, açlık vs.) çok farklı etki gösterebilmektedir. 

 

Kandaki alkol oranı saatte 12-20 mg/dl düşmektedir. Adli Tıp Kurumu ortalama olarak kan alkol düzeyinin bir saatte 15 mg/dl azaldığını kabul etmektedir.

Bir gece önce fazla miktarda alkol alan bir sürücünün kanında ertesi sabah yasal sınırların üstünde alkol çıkabilmektedir.

Daha önemli bir durum Patolojik alkol zehirlenmesi hastalığıdır.

Kimlerde olduğu hemen belli olmayan bu durum sonuçları açısından son derece vahimdir.

Kişi alkol almaya başlar. Ya da çok az miktarda içmiştir. Süre değişmekle birlikte genelde Birkaç saat içinde beliriveren bir şiddet davranışı ortaya çıkar.

Kişi çevresindeki eşyaya ve insana ciddi zararlar verir. Kırıp döker; yaralayıp öldürür.  Daha sonra kişi olup biteni asla anımsamaz.

Sebep alkol müdür? Sebep alkolse eğer kan alkol düzeyi yüksek olmak gerekir. Oysa kan alkol düzeyi yasal sınırın bile altındadır. Ancak sebep alkoldür. Çünkü alkol beyninde işlevsel bir aksama yaşayan insanın beynindeki elektriklenmeyi bozmakta ve ortaya sara/epilepsi benzeri şiddet dolu bir hal ortaya çıkmaktadır.

Sara hastası için dikkat etmesi gereken kimi ayrıntılar vardır; Güneş ışığı, televizyondan gelen ışık, sıcak, bedensel hareket ve tabi alkol! Ancak hasta her güneşe çıktığında her bedensel hareketinde her televizyon seyredişinde sara nöbeti geçirir mi? Hayır, geçirmez. Hangi seferinde geçireceğini önceden bilmek olanaksızdır.

Patolojik alkol zehirlenmesi de sara/epilepsi eş değerli bir hastalıktır. Ortaya ancak Thompson Testi ile çıkabilir.  Önce kişinin tıbbi öyküsü dikkatle elenmelidir. Daha sonra kişiye sabahleyin aç iken EEG çekilir. Aynı kişiye 15 dakika sonra ağız yolu ile 10 cc alkol verilir. 15 dakika bekleyip yeniden EEG çekimi yinelenir. İkinci EEG’de beynin şakak/temporal lobuna özgü sara hastalığı belirtisi görülür. EEG tetkikinin her türlü epilepside %30 oranında bilgi veremeyeceği düşünülürse tek başına öykü bile yeterlidir. Kişiyi uyarmak ve sık aralıklarla denetlemek gerekmektedir.

Bu inceleme trafikle ilgili sağlık muayenelerinde yapılmamaktadır

Oysa ki kimi mesleklerde, mesleğe alınan kişilerde alkol odaklı değerlendirmelerde patolojik alkol zehirlenmesi mutlak surette elenmelidir.

Yasal olarak belli bir sınıra kadar alkol almış bir pilotun kullandığı uçağa binmek ister misiniz? İstemezsiniz. Ancak binersiniz. Çünkü alıp almadığını bilmezsiniz. Kim bilir?

Kanlı, ölümlü bir kaza. Ancak şoförün kanındaki alkol miktarı yasal sınırlar içinde!

Ya sürücünün patolojik alkol zehirlenmesi hastalığı varsa..

O zaman çare tek görülmektedir. Alkolün etkisinde kaza yapan sürücünün onlarca kişinin yaşamının sonlanmasına sebep olma ihtimali varsa,

İstisnasız tüm sürücüler için yasal kan alkol düzeyi 0 (Sıfır) Promil olmalıdır.

 

                                                                         Prof.Dr.Yıldırım Beyatlı Doğan. Ruh Sağlığı Hekimi

                                                                         Prof.Dr.İsmail Hamit Hancı. Adli Tıp Uzmanı. Adli Bilimciler Derneği Başkanı