Mehmet Sarı

Mehmet Sarı / Emekli İlköğretim Müfettişi

 

Ormanlar, bitkiler ve hayvanlar için doğal bir su şebekesi gibidirler. Kar ve yağmur olarak yağışı yaprakları ve dalları, gövdesi ve kökleri ile tutarak, sel ve taşkınların oluşmasını önler. Ayrıca yer altı sularının oluşmasına yardım eder.

Ayrıca toprağın sularla ve rüzgârlarla taşınmasına erozyon denir. Erozyon ve rüzgârlarla taşınan kum, taş, toprak, moloz gibi materyallerle tarım topraklarının örtülmesine neden olur. Ormanlar erozyonu önler. Ormanlar, rüzgârın hızını azaltır, toprağı kökleri ile tutarak yağışların ve akarsuların toprağı taşımasını önler.

Ormanlar, yaban hayatı ve av kaynaklarını korur. Nesli tükenmekte olan hayvanların üretimi, korunması ve barınmasında koruma alanları oluşturur. Bu sahalar milyonlarca canlının yuvasıdır.

Ormanlar; bitki örtüsü ve toprak içerisinde büyük miktarda karbon depoladıklarından, iklim üzerinde olumlu etkiler yapar. Aşırı sıcakları düzenler, bir ısı tamponu gibi görev yapar. Sıcağı-soğuğu dengeler, yaz sıcaklığını azaltırken, kış sıcaklığını artırır, radyasyonu önler.

Ormanlar su buharını yoğunlaştırarak yağmur haline gelmesini sağlar. Öte yandan rüzgârın hızını azaltarak toprak ve kar savurmalarını, rüzgârın kurutucu etkisini yok eder. Bu nedenle açık alanlara oranla ormanlarda gündüzler serin, geceler ise sıcaktır.

Ormanlar, eğlenme-dinlenme ve boş zamanları değerlendirme imkânı sağlar. Havası, suyu, doğal görünümü ve sakin ortamı ile özellikle şehirlerde yaşayan insanları kendisine çeker. Bu yönüyle insanların beden ve ruh sağlığına faydası vardır.

Yerleşim alanları çevresindeki hava kirliliğini ve gürültüyü önlemesi, insan sağlığı bakımından büyük önem taşır. Ormanların insan sağlığı üzerindeki bütün bu olumlu yararları nedeniyle büyük kentlerin çevresinde ormanlar yetiştirilmekte, dinlenme yerleri kurulmaktadır.

Ormanlar, orman içinde ve dışında yaşayan insanlara çeşitli iş alanları sağlar. İşsizliği önlemede etkin bir rol oynar. Böylece köyden kente göçü azaltır.

Ormanlar, ulusal savunma ve güvenlik bakımından da çok önemlidir. Askeri birliklerin savaş tesisleri ile araç-gereçlerinin gizlenmesinde, savaş ekonomisi bakımından değer taşıyan reçine, katran ve taneli maddelerin elde edilmesinde yarar sağlar.

Ormanlar ayrıca barajların ekonomik ömrünü uzatır. Doğal afetleri önler, ülke turizmine katkıda bulunur.

Ormanlar, doğal güzellikleri ve sayılamayacak kadar çok faydalarıyla, iyi baktığımız takdirde tükenmez bir doğal kaynaktır. Ormanların, bütün bu faydalarının yanında gürültüyü azaltması, oksijen kaynağı olması ile de insan yaşamını daha sağlıklı ve güzel kılar.

Ormanlarımızın hayati yararlarının sürekli olabilmesi için onları yangına karşı iyi korumalıyız ve iyi bakımla yetiştirmeliyiz. Umut dolu yüreğimizde yeşeren orman sevgisi sizinle büyüsün.

Ormanlarımız genellikle deniz kıyılarımızda ve kıyılarımıza yakın yerlerde yoğunlaşmıştır. Ülkemizin orman alanı 20.703.122 hektardır. Ormanlarımız daha çok Karadeniz bölgesindedir.

Ormanların sürekli olabilmesi için bakıma da ihtiyaçları vardır. Hastalıklı, kurumuş, yaşlı, birbirine çok yakın olan ve birbirinin büyümesini engelleyen ağaçlar kesilerek yok edilir ki, diğerleri sağlıklı büyüsün. Böylece hem ağaçların bakımı yapılmış olur, daha sağlıklı ve daha hızlı büyürler, hem de çıkarılan bu ağaçlar yakacak odun olarak insanlara yarar sağlar. Bu bakım ile yalnız ağaçlar değil, toprak da korunmuş olur.

Ağaçların belli bir yaştan sonra büyümeleri çok yavaşlar. Bu yaşlı ağaçların yerine genç ağaçların gelmesi gerekir. Bunun için önce toprak işlenir, yaşlı ağaçlardan düşen tohumların çimlenebilmesi için ortam hazırlanır.

Hiç ağaç bulunmayan, çıplak olan alanlara genç fidanlar dikilir ve buralarda ormanlık alanlar oluşturulur. Kuşlar ötmeye başlar.

Orman tali ürünleri defne, kekik, ada çayı, kestane, fıstık çamı, kuşburnu, keçiboynuzu vs. gibi gıda olarak kullanılanlar olduğu gibi ihtiva ettikleri uçucu yağlar çeşitli sanayi kollarında da kullanılmaktadır. Ağaçlardan elde edilen reçine, sığla yağı gibi malzeme de kozmetik-gıda-boya sanayinde kullanılmaktadır. Tali ürünlerden ise ilaç sanayinde yararlanılmaktadır.

Bu kadar faydasını gördüğümüz ormanlarımızı tahrip edenlerin başında orman yangınları gelmektedir. Bu da bilerek yakma, ihmal ve dikkatsizlikten oluşmaktadır. Bir de yıldırım atmalarından ileri gelmektedir. Yangınların ama en çoğu, yüzde 97’si insanlardan kaynaklanmaktadır. Örneğin söndürülmeden atılan bir sigara izmariti, söndürülmeden atılan bir kibrit çöpü, yangınların başlamasına neden olmaktadır.

İşte ormanların en büyük düşmanı olan yangınının olmaması için ormanların öneminin ve faydalarının, küçükten büyüğe herkese iyi anlatılması ve bilinçlendirilmesi gerekir. Bu da televizyonlar, radyolar, gazeteler, konuyla ilgili broşür ve kitaplar vasıtasıyla sağlanmalıdır. O halde ormanların korunmasının toplumumuz için ulusal bir görev olduğu unutulmamalıdır.

Ormanlara, insanların verdiği zarar kadar hayvanların da verdiği bir gerçektir. Bir diğer zarar da doğal afetlerden ileri gelmektedir. Aşırı kuraklık, don oluşumu ormanlara zarar vermektedir. Ormanlara bir zarar da termik santralleri ile endüstri kuruluşlarının atıklarından ileri gelmektedir.

Sonuç olarak insanlar, ormanlar üzerinde zararlı olan faktörlerin en önemlisidir. Tahrip edilen, ortadan kaldırılan her orman parçası, bütün canlıların yaşam temellerinden birçoğunu beraberinde yok etmektedir.